نردبان ملکوت
اگر عمل بالا رفت عامل نيز بالا ميرود چون عمل از عامل جدا نيست كه عمل را در نامهاي بنويسند و تنها همان بالا برود. ممكن نيست جان عمل كه نيّت است، از انسان جدا باشد. عمل مانند بخار و دود نيست، بلكه واقعيتي است وابسته به جان آدمي. حقيقتي كه منشأ اين عمل است همواره با صاحب عمل خواهد بود. اگر عمل بالا ميرود عامل هم بالا ميرود. آنگاه انسان آسماني و فرشته شده، وصف او سماوي ميشود.
اين معناي عقلي را اميرالمؤمنين (سلاماللهعليه) در بيان لطيفي، تبيين فرمودهاند كه: «فاعل الخير خيْر منه وفاعل الشرّ شرّ منه»(1) بهتر از هر عمل خيري، انساني است كه عمل خير را انجام ميدهد. اگر نماز فضيلت دارد، اگر نماز بالا ميرود، بهتر از نماز، نمازگزار است؛ چون اين نماز فعل اوست. چگونه ميشود نماز بالا رود و نمازگزار بالا نرود، روزه بالا رود و روزهدار بالا نرود. نيز بدتر از هر عمل بدي همان عامل بدي است كه آن را مرتكب ميشود؛ زيرا عمل بد و شر، اثر آن شخص است. چگونه ميشود اثر از مؤثر قويتر باشد.
در بعد فضيلت اگر اعمال خير بالا ميرود، روح انسان كه عامل اين اعمال خير است آن هم يقيناً بالا ميرود
حكمت عبادات، آیت الله جوادی آملی - صفحه 120
1- نهج البلاغه، حكمت 32